Φαύλος κύκλος δανείων και κακοδιαχείρισης
Η Ελλάδα είναι ένα κράτος «δανειογενές» πριν από τη σύστασή του (1824-1825). Από τότε, οι Αλ. Μαυροκορδάτος και Ι. Ζαΐμης σύναψαν δύο δάνεια με αγγλικές τράπεζες. Για το ένα, καταβλήθηκε στην τότε κυβέρνηση το 59% της ονομαστικής του αξίας και για το άλλο το 43,6%! Τα υπόλοιπα ποσά κρατήθηκαν για τοκοχρεολύσια, προμήθειες, μεσιτείες, έξοδα σύμβασης και αγορές άχρηστων πολεμικών υλικών (!). Ωστόσο, η Ελλάδα πλήρωσε τόκους και χρεολύσια για το κεφάλαιο που ουδέποτε πήρε!
Ενδεικτικό του μεγάλου πάρτι της κατασπατάλησης δημοσίου χρήματος ήταν τα «πανωγραψίματα» (1824. Τότε, ο στρατηγός Γκούρας «όριζε» 3.000 άνδρες. Δήλωνε ότι είχε 12.000. Τους μισθούς των υπόλοιπων 9.000 ανδρών τα μοιράζονταν οι ημέτεροι!). Ετσι «θεσμοθετήθηκε» η εξυπηρέτηση των πελατειακών σχέσεων κομματικών μηχανισμών με ουρά... μέχρι σήμερα.
Ολα τα ανωτέρω και πολλά άλλα, έρχεται να αναδείξει ανάγλυφα ο μαθηματικός, δρ Κοινωνιολογίας, πολιτειολόγος-καθηγητής της Σχολής Εθνικής Ασφάλειας, Τάσος Ηλιαδάκης με το βιβλίο των 600 σελίδων, που πρόκειται να κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τον Εκδοτικό Οίκο «Ν. & Σ. Μπατσιούλα». Φέρει τον τίτλο «Ο εξωτερικός δανεισμός στη γένεση και εξέλιξη του Νέου Ελληνικού Κράτους 1824-2009».
Οι μαύρες τρύπες
Ο μαθηματικός-ερευνητής (προδημοσίευση του βιβλίου του κάνει σήμερα η «Ε») αντλεί στοιχεία από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, την Τράπεζα Ελλάδος (ΤτΕ), την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, τα υπουργεία, εκατοντάδες βιβλία, τον καθημερινό, περιοδικό και ξένο Τύπο. Παραθέτει πίνακες και ντοκουμέντα.
Αναδεικνύει την κακοδιαχείριση του δημόσιου κρατικού κορβανά, δηλαδή της Κεντρικής Διοίκησης (περιλαμβάνει: την προεδρία της Δημοκρατίας, τα υπουργεία, τις περιφέρειες, τις Ανεξάρτητες Αρχές, τα ΝΠΔΔ) καθώς και των ΝΠΙΔ που ελέγχονται από την κεντρική κυβέρνηση.
Ξεκαθαρίζει ότι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) και οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ/Ασφαλιστικά Ταμεία) δεν ανήκουν στην Κεντρική Διοίκηση του Κράτους (σ.σ. Αρα κακώς κάνει η κυβέρνηση, που τα εντάσσει σ' αυτήν, εφαρμόζει εφεδρείες, βάζει χέρι στα αποθεματικά τους για να «κλείσει» τρύπες του χρέους).
Από το δεκαετές ερευνητικό πόνημα του Τάσου Ηλιαδάκη αναφέρουμε τηλεγραφικά ότι η Ελλάδα έχει πτωχεύσει τέσσερις φορές [1827, 1843, 1893 (επί πρωθυπουργίας Χ.Τρικούπη), 1932].
Το προπολεμικό προ του 1940 Δημόσιο Χρέος (Δ.Χ.) εξοφλείται το 1998, ενώ την περίοδο (1981-92) επιστρέφουμε τα δωρεάν (κοινοτικά πακέτα) για να ζητήσουμε τα δανεικά! Οι δείκτες του ΑΕΠ από το 1974 είναι σταθερά πτωτικοί. Δηλαδή, δεν παράγουμε και τρώμε από δανεικά και επιδοτήσεις.
Την ύλη του βιβλίου τη χωρίσαμε σε δύο μεγάλες περιόδους:
* Α'Περίοδος 1824 (σύσταση του κράτους) - 1974 (πτώση της χούντας)
Το 1824 και το 1825 ο επαναστατημένος Ελληνισμός συνάπτει με αγγλικές τράπεζες, δύο δάνεια, ύψους 2,8 εκατ. στερλινών.
Το 1827 δηλώθηκε η πρώτη πτώχευση. Τη λεηλάτηση μέσω δανείων από τις δανειοδότριες αγγλικές τράπεζες στηλίτευσαν ακόμα και οι «Times». Η τότε κυβέρνηση Μαυροκορδάτου μετάλλαξε τον εξωτερικό δανεισμό σε μέσο πελατειακής στελέχωσης. Οι προαγωγές γίνονταν μόνο με το μικρό όνομα, δίχως το επίθετο.
Ακολουθεί το δάνειο του Οθωνα το 1833 (Τράπεζα Ρότσιλντ, των Παρισίων), ύψους 60 εκατ. γαλ. φράγκων. Εξ αυτού, 20 εκατ. φράγκα κρατήθηκαν για την εξυπηρέτηση του δανείου. Τα υπόλοιπα, κατασπατάλησαν οι Βαυαροί. Ο Αμπού έγραψε ότι «η Ελλάδα ουδέν όφελος απεκόμισε εξ αυτού! Αντίθετα έγινε φτωχότερη από την ημέρα που προσέφυγε στο δάνειο». Η τότε καθαρή δανειακή πρόσοδος για την Ελλάδα έφτασε στο 14,2% του ονομαστικού (8.520.000 γαλλικά φράγκα).
Το 1843 ήρθε η δεύτερη πτώχευση. Το 1859 η Ελλάδα διακανόνισε την αυτοεξυπηρέτηση του δανείου, που επικύρωσε το 1864.
Μέχρι το 1878 η Ελλάδα δεν είχε συναινέσει στο διακανονισμό των δανείων ανεξαρτησίας και έτσι παρέμενε σε δανειακό αποκλεισμό. Τον Σεπτέμβριο του 1878 έρχεται σε συμβιβασμό με τους ομολογιούχους. Ετσι τερματίζεται ο δανειακός αποκλεισμός της και αρχίζει ξέφρενος εξωτερικός δανεισμός.
Την τρικουπική 11ετία, 1882-1892, το Δ.Χ. (ΔΧ) διπλασιάζεται. Δανειζόμαστε περισσότερα απ' ό,τι την περίοδο 1824-1882. Η αύξηση του Δ.Χ. αποδίδεται κατά 78,75% στον Τρικούπη, κατά 16,65% στον Δηλιγιάννη και κατά 4,6% στον Κωνσταντόπουλο. Οι δανειστές κερδοσκόπησαν, από υπέρογκες προμήθειες, μεσιτείες και παγιώσεις των δανείων.
Την περίοδο 1824-1893 ο απολογισμός των εξωτερικών δανείων σε φράγκα ήταν: ονομαστικός 769.739.000, με καθαρή πρόσοδο 388.706.680 (50% του ονομαστικού). Το Ελληνικό Δημόσιο είχε αποδώσει με την εξυπηρέτηση των δανείων 472.575.469 φράγκα, δηλαδή 83.868.789 περισσότερα απ' όσα είχε ως καθαρή πρόσοδο και το 1893 χρωστούσε 630 εκατ. φράγκα, με ετήσια έσοδα το 1893 περίπου 64 εκατ. φράγκα.
Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, ο Τρικούπης λέει: «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν»! Ηταν η τρίτη πτώχευση. Ο οικονομολόγος της τότε τρόικας, Λόου (σ.σ. ο αντίστοιχος Τόμσεν σήμερα) επεσήμαινε στην έκθεσή του ότι «η Ελλάς είναι πλούσια χώρα, το κράτος ήταν ανεπαρκές»!
Πέντε χρόνια μετά, η Ελλάδα βρίσκεται υπό τον Διεθνή Οικονομικό Ελεγχο (ΔΟΕ). Του τότε δανειακού αποκλεισμού πρωτοστάτησαν οι Γερμανοί.
Την περίοδο 1902-1914 συνάψαμε 4 δάνεια συνολικά 521.324 εκατ. φράγκων. Μέχρι το 1909 τα χρήματα διατέθηκαν για την κατασκευή του σιδηροδρομικού δικτύου, τις εξοπλιστικές ανάγκες και την εγκατάσταση στη Μακεδονία των προσφύγων από Αν. Ρωμυλία και Βουλγαρία.
Το 1911, δάνειο 110 εκατ. φράγκων χρησιμοποιήθηκε για τη διεξαγωγή των Βαλκανικών Πολέμων.
Το 1914, δάνειο των 500 εκατ. φράγκων ήταν υποθηκευμένο για την οικονομική εκκαθάριση δανείων της τρικουπικής περιόδου.
Την περίοδο 1914-1923 έχουμε μόνο τρία εξωτερικά δάνεια. Δύο από τη Γερμανία, 100 και 40 εκατ.μάρκων, που δεν αναγράφτηκαν στους ισολογισμούς του ελληνικού κράτους και ένα καναδικό, 40 εκατ. καναδικών δολαρίων. Επίσης συνάπτεται δάνειο εξαγοράς του σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης-Κωνσταντινούπολης.
Η πτώχευση Βενιζέλου
Την περίοδο 1924-1932 συνάψαμε 9 δάνεια. Ο εξωτερικός δανεισμός έφτασε στα 991.994.228 εκατ. φράγκα.
Τα δανεικά χρησιμοποιήθηκαν για την αποκατάσταση των προσφύγων κατά 36,73%, την κάλυψη ελλειμμάτων, τα έξοδα έκδοσης των δανείων, την εξυπηρέτηση παλαιών και νέων δανείων (87,58%). Η Ελλάδα τότε εμφανιζόταν «ως μια εκ των πλέον βεβαρημένων διά χρεών χωρών». Ετσι την 1.5.1932 η κυβέρνηση Βενιζέλου κήρυξε την τέταρτη ελληνική πτώχευση.
Ακολουθεί η δικτατορία του Μεταξά και ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Το συγκεκριμένο διάστημα δεν έχουμε εξωτερικό δανεισμό. Αντιθέτως, η Ελλάδα δανείζει τις Κατοχικές Δυνάμεις με χρυσό.
Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η ξένη βοήθεια στη χώρα κάλυψε το μέγιστο μέρος του ελλείμματος στο ισοζύγιο πληρωμών. Οταν έληξε η αποστολή της UNRRA (αμερικανική βοήθεια), μετά τον Ιούνιο 1947 ακολουθεί το «Σχέδιο Μάρσαλ». Συνολικά, μεταξύ 1944-1962 η ξένη βοήθεια προς την Ελλάδα έφτασε στα 4,1 δισ. δολάρια. Το 95% προήλθε από τις ΗΠΑ. Το μεγαλύτερο μέρος της βοήθειας διοχετεύτηκε σε στρατιωτικές δαπάνες και το 5,8% σε δάνεια και πιστώσεις.
Το μεταπολεμικό Δ.Χ. περίπου δεκαπλασιάστηκε σε συνάλλαγμα, ενώ σε δραχμές το Δ.Χ., 67πλασιάστηκε! Ο συνολικός μεταπολεμικός εξωτερικός δανεισμός της Ελλάδας, μέχρι το 1966, ανήλθε τα 435.174.053 δολάρια. Προήλθε κατά 58,4% από τις ΗΠΑ, 19% από τη Δ. Γερμανία και 14,36% από την Αγγλία.
Τότε, η Ελλάδα με δύο δάνεια (1962 και 1965) διακανόνισε το 97% του προπολεμικού εξωτερικού Δ.Χ. [από το 1833 (δάνειο Οθωνα) - 1940], τα οποία αποπληρώθηκαν το 1998.
Τ0 1967 επιβάλλεται η δικτατορία, που χαλάρωσε τους δανειακούς περιορισμούς μόνον μετά το 1972. Το Δ.Χ. αυξήθηκε κατά 3,5 φορές. Το εσωτερικό Δ.Χ. πενταπλασιάστηκε, σε αντίθεση με το εξωτερικό, που παρέμεινε στα ίδια επίπεδα. Ο νέος δανεισμός σε ξένο νόμισμα ήταν μόνο το 6,56% του νέου Δημόσιου Χρέους.
** Β' Περίοδος της Μεταπολίτευσης: 1975-2009
Μετά το 1974, η εξάρτηση από τις ΗΠΑ ξεθωριάζει. Η αμερικανική βοήθεια υποκαθίσταται από την Κοινοτική. Κυριαρχούν δύο πολυσυλλεκτικοί ηγέτες: ο «διαπραγματευτής-εθνάρχης» Κων. Καραμανλής και ο «υποκινητής-χαρισματικός» Ανδ. Παπανδρέου.
Το πελατειακό σύστημα μεσουρανεί. Η βουλευτοκρατία καπελώνεται από «πολιτικά-οικογενειακά τζάκια». Ο λαός ζητά αλλαγή. Την ταυτίζει με ΠΑΣΟΚ και Ανδρέα.
Το Δημόσιο Χρέος (Δ.Χ.) εκτινάζεται από τα 142,8 δισ. δρχ. το 1975, στα 589,4 δισ. δρχ. το 1981. Δηλαδή, αύξηση 312,7%. Το προπολεμικό Δ.Χ. κατέρχεται στο 0,7% και εκμηδενίζεται. Το μεταπολεμικό Δ.Χ. κυμαίνεται από 102,8%-140,3% των τακτικών εσόδων.
Το μεταπολεμικό Δ.Χ. πενταπλασιάστηκε. Το εξωτερικό Δ.Χ. αυξήθηκε κατά 34%. Το Δ.Χ. ως ποσοστό επί του ΑΕΠ μεταβάλλεται από το 22,5% του ΑΕΠ το 1974 στο 31,68% το 1981. Δηλαδή, η κυβέρνηση Καραμανλή αύξησε το Δ.Χ. κατά 40,8%.
Πελατειακές σχέσεις
Το 1981, οι βουλευτο-προσωπικές πελατειακές σχέσεις μετασχηματίζονται σε κομματικές πελατειακές σχέσεις. Με στοιχεία του ΟΟΣΑ, μεταξύ 1981 και 1988 ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων της κεντρικής διοίκησης αυξήθηκε 6 φορές περισσότερο απ' ό,τι ο ενεργός πληθυσμός της χώρας!
Μεταξύ 1978 και 1987 οι απασχολούμενοι στην κεντρική διοίκηση και τις ΔΕΚΟ από 300.000 αυξάνονται σε 460.000. Μαζί με τις δημόσιες τράπεζες, τις προβληματικές και τις ελεγχόμενες από το Δημόσιο επιχειρήσεις συνολικά οι δημόσιοι υπάλληλοι φτάνουν σε 640.000!
Το 1986, το 96% των μελών της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ εντάχθηκαν στη Δημόσια Διοίκηση. Ακολούθως, η Ν.Δ. μιμήθηκε το ΠΑΣΟΚ.
Ολοι (ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ.) διεύρυναν έναν κακό δημόσιο τομέα. Την ίδια περίοδο η Ν.Δ. -με τους Αβέρωφ και Μητσοτάκη αρχηγούς- αντέγραψε οργανολειτουργικά το ΠΑΣΟΚ.
Από το 1981, τα καθαρά κέρδη (σ.σ.: επιδοτήσεις, κοινοτικά πακέτα κ.λπ.) από την ΕΟΚ ανέρχονταν περίπου στο 1 τρισ. δρχ. για την Ελλάδα. Την δε περίοδο 1981-86, η χώρα πήρε από κοινοτικούς φορείς (EUTE) δάνεια ύψους 1,9 δισ. δολ. Παρ' όλα αυτά, η εναρμόνιση της ελληνικής οικονομίας με την κοινοτική αρχίζει να αποκλίνει.
Το 1992, ο ΟΟΣΑ διαπιστώνει ότι η ελληνική οικονομία έχει μεταβληθεί σε ένα είδος «οικονομίας εξαρτημένης » από τα κοινοτικά ταμεία. Μάλιστα, επιστρέφαμε δωρεάν πακέτα-επιδοτήσεις για να ζητήσουμε τα δανεικά! Το 1974 το ΑΕΠ ακολουθεί ανησυχητικά πτωτική πορεία. Τα εφιαλτικά δημόσια ελλείμματα αντιμετωπίζονται με δοκιμασμένη συνταγή: τον δανεισμό!
Μεταξύ 1980-1990 το Δ.Χ. 17πλασιάστηκε. Το 1982 διπλασιάζεται ο μεταπολεμικός εξωτερικός δανεισμός, ως προς τα έτη 1979-81 και τετραπλασιάζεται το διάστημα 1986-89.
Στα δεκατρία χρόνια 1975-1987, πραγματοποιήθηκαν δάνεια 18,4 δισ. δολ. Απ' αυτά, τα 14,8 δισ. δολ. (δηλαδή 80,6%) διατέθηκαν για την εξυπηρέτηση του υφιστάμενου δανεισμού.
Το 1990, πρώτη έρχεται η Ν.Δ. με 150 βουλευτές υπό τον Κ. Μητσοτάκη. Τελικά, με την προσχώρηση του βουλευτή της ΔΗΑΝΑ, Θεοδ. Κατσίκη, κυβέρνηση θα σχηματίσει ο Κ. Μητσοτάκης. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη εξαγγέλλει απολύσεις. Αλλά οι δημόσιοι υπάλληλοι αντί για μείωση θα έχουν αύξηση(!).
Το Μάρτιο του 1990, ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Ντελόρ και Κριστόφερσεν) προειδοποιούσαν την Αθήνα ότι η ελληνική οικονομία επιδεινώθηκε «σοβαρά για όλους μας». Επί Μητσοτάκη, η αποβιομηχανοποίηση ήταν παρούσα.
Την περίοδο 1989-93 οι καθαρές εισπράξεις της Ελλάδας από την ΕΟΚ ανήλθαν στα 3,3 τρισ. δρχ. Ταυτόχρονα, στον κοινοτικό χώρο είχαμε τα μεγαλύτερα ελλείμματα.
Το προπολεμικό (1940) Δ.Χ. εξοφλείται το 1998. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη παρέλαβε το Δ.Χ. στο 79,73% του ΑΕΠ και το παρέδωσε στο 109,34%. Η συνολική εξυπηρέτηση του Δ.Χ. απορροφούσε το 151,2 % των τακτικών εσόδων.
Τη διετία 1995-1996 παρά τους κυβερνητικούς διακηρυσσόμενους στόχους περί μείωσης των δημόσιων υπαλλήλων, συνταξιοδοτήθηκαν 49.000 δημόσιοι υπάλληλοι και αυξήθηκαν συνολικά κατά 22.000. Την ίδια διετία καταγράφεται το μεγαλύτερο δημόσιο έλλειμμα από όλα τα υπόλοιπα κράτη της Κοινότητας.
Το 1993, το ΠΑΣΟΚ παρέλαβε το Δ.Χ. στα 20,5 τρισ. δρχ. και το παρέδωσε τον Ιανουάριο του 1996, αυξημένο κατά 35,8%, φτάνοντάς το στο 415% των τακτικών εσόδων. Στο εσωτερικό Δ.Χ. το 84% ήταν ομόλογα και έντοκα γραμμάτια. Τον Αύγουστο του 1996, η Ελλάδα ήταν δεύτερη στον κόσμο στο κατά κεφαλήν εξωτερικό χρέος.
Τον Μάρτιο του 1997 το υπουργείο Οικονομικών θυμήθηκε την αναξιοποίητη δημόσια περιουσία, ώστε να καλύψει τη μεγάλη υστέρηση των φορολογικών εσόδων.
Τον Αύγουστο του 1997, με διακηρυγμένη την πολιτική λιτότητας και των λαϊκών θυσιών, ο βουλευτικός μισθός διπλασιάζεται - μαζί με τα επιδόματα προσέγγιζε τα 2 εκατ. δρχ. Ταυτόχρονα ήρθαν οι χαριστικές πράξεις ρύθμισης των βεβαιωμένων χρεών, η αποποινικοποίηση των νοθευμένων φορολογικών στοιχείων κ.λπ.
Από την 1/1/2001 η Ελλάδα εντάσσεται στην ευρωζώνη, με νέο ισχυρό πόλο της οικονομικής εξουσίας, που θα καθορίζει τη νομισματική πολιτική ολόκληρης της Ε.Ε., την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Μέχρι τώρα, αυτή την εξουσία την ασκούσαν οι εθνικές εκδοτικές τράπεζες.
Η οκταετία Σημίτη
Την οκταετία Σημίτη οι καθαρές απολήψεις από την Ε.Ε. έφτασαν το 13,5% των τακτικών εσόδων. Η διοίκηση, σε αποσύνθεση. Ενδεικτικά, στην Ολυμπιακή Αεροπορία υπήρχαν 2.500 προϊστάμενοι σε 4.700 υφισταμένους! Η κρατική διοίκηση ήταν βραχυκυκλωμένη από διαφθορά και διαπλοκή.
Η Ελλάδα ανήκει στις τρεις υπερχρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης. Σε έκθεσή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισήμαινε ότι «μετά τους Ολυμπιακούς, είναι αβέβαιο το μέλλον της ελληνικής οικονομίας». Κάποιοι παροικούντες τη Βουλή κώφευαν, λόγω... πολιτικού κόστους.
Το 2004, οι απογραφές του Αλογοσκούφη πληροφορούν την Ε.Ε. ότι η κυβέρνηση Σημίτη (δηλαδή η Ελλάδα) είχε καταθέσει ψευδή στοιχεία, προκειμένου να πετύχει την ένταξή της στην ευρωζώνη.
Η κυβέρνηση Καραμανλή παρουσιάζει τραγική και μόνιμη υστέρηση εσόδων με ταυτόχρονη αύξηση δαπανών. Το Δημόσιο χρωστά 227 δισ. ευρώ . Τα νοικοκυριά 74 δισ. ευρώ και οι επιχειρήσεις 90 δισ. ευρώ . Μια χώρα σε τροχιά απόκλισης από την Ε.Ε.
Ο Κώστας Καραμανλής παρέλαβε τη διακυβέρνηση τέλη Μαρτίου του 2004. Το έλλειμμα αντιστοιχούσε στο 3,2% ΑΕΠ. Σεπτέμβριο του 2009 το παραδίδει στο 7,5% ΑΕΠ. Επίσης, παρέλαβε το Δ.Χ. στα 184,5 δισ. ευρώ και το παρέδωσε στα 292 δισ. ευρώ , δηλαδή το αύξησε κατά 107,5 δισ. ευρώ ή 58,26% ΑΕΠ.
Το βιβλίο του Τάσου Ηλιαδάκη θυμίζει, αποκαλύπτει, θυμώνει για τα διαχρονικά... χάλια μας.
Ενδεικτικό του μεγάλου πάρτι της κατασπατάλησης δημοσίου χρήματος ήταν τα «πανωγραψίματα» (1824. Τότε, ο στρατηγός Γκούρας «όριζε» 3.000 άνδρες. Δήλωνε ότι είχε 12.000. Τους μισθούς των υπόλοιπων 9.000 ανδρών τα μοιράζονταν οι ημέτεροι!). Ετσι «θεσμοθετήθηκε» η εξυπηρέτηση των πελατειακών σχέσεων κομματικών μηχανισμών με ουρά... μέχρι σήμερα.
Ολα τα ανωτέρω και πολλά άλλα, έρχεται να αναδείξει ανάγλυφα ο μαθηματικός, δρ Κοινωνιολογίας, πολιτειολόγος-καθηγητής της Σχολής Εθνικής Ασφάλειας, Τάσος Ηλιαδάκης με το βιβλίο των 600 σελίδων, που πρόκειται να κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τον Εκδοτικό Οίκο «Ν. & Σ. Μπατσιούλα». Φέρει τον τίτλο «Ο εξωτερικός δανεισμός στη γένεση και εξέλιξη του Νέου Ελληνικού Κράτους 1824-2009».
Οι μαύρες τρύπες
Ο μαθηματικός-ερευνητής (προδημοσίευση του βιβλίου του κάνει σήμερα η «Ε») αντλεί στοιχεία από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, την Τράπεζα Ελλάδος (ΤτΕ), την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, τα υπουργεία, εκατοντάδες βιβλία, τον καθημερινό, περιοδικό και ξένο Τύπο. Παραθέτει πίνακες και ντοκουμέντα.
Αναδεικνύει την κακοδιαχείριση του δημόσιου κρατικού κορβανά, δηλαδή της Κεντρικής Διοίκησης (περιλαμβάνει: την προεδρία της Δημοκρατίας, τα υπουργεία, τις περιφέρειες, τις Ανεξάρτητες Αρχές, τα ΝΠΔΔ) καθώς και των ΝΠΙΔ που ελέγχονται από την κεντρική κυβέρνηση.
Ξεκαθαρίζει ότι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) και οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ/Ασφαλιστικά Ταμεία) δεν ανήκουν στην Κεντρική Διοίκηση του Κράτους (σ.σ. Αρα κακώς κάνει η κυβέρνηση, που τα εντάσσει σ' αυτήν, εφαρμόζει εφεδρείες, βάζει χέρι στα αποθεματικά τους για να «κλείσει» τρύπες του χρέους).
Από το δεκαετές ερευνητικό πόνημα του Τάσου Ηλιαδάκη αναφέρουμε τηλεγραφικά ότι η Ελλάδα έχει πτωχεύσει τέσσερις φορές [1827, 1843, 1893 (επί πρωθυπουργίας Χ.Τρικούπη), 1932].
Το προπολεμικό προ του 1940 Δημόσιο Χρέος (Δ.Χ.) εξοφλείται το 1998, ενώ την περίοδο (1981-92) επιστρέφουμε τα δωρεάν (κοινοτικά πακέτα) για να ζητήσουμε τα δανεικά! Οι δείκτες του ΑΕΠ από το 1974 είναι σταθερά πτωτικοί. Δηλαδή, δεν παράγουμε και τρώμε από δανεικά και επιδοτήσεις.
Την ύλη του βιβλίου τη χωρίσαμε σε δύο μεγάλες περιόδους:
* Α'Περίοδος 1824 (σύσταση του κράτους) - 1974 (πτώση της χούντας)
Το 1824 και το 1825 ο επαναστατημένος Ελληνισμός συνάπτει με αγγλικές τράπεζες, δύο δάνεια, ύψους 2,8 εκατ. στερλινών.
Το 1827 δηλώθηκε η πρώτη πτώχευση. Τη λεηλάτηση μέσω δανείων από τις δανειοδότριες αγγλικές τράπεζες στηλίτευσαν ακόμα και οι «Times». Η τότε κυβέρνηση Μαυροκορδάτου μετάλλαξε τον εξωτερικό δανεισμό σε μέσο πελατειακής στελέχωσης. Οι προαγωγές γίνονταν μόνο με το μικρό όνομα, δίχως το επίθετο.
Ακολουθεί το δάνειο του Οθωνα το 1833 (Τράπεζα Ρότσιλντ, των Παρισίων), ύψους 60 εκατ. γαλ. φράγκων. Εξ αυτού, 20 εκατ. φράγκα κρατήθηκαν για την εξυπηρέτηση του δανείου. Τα υπόλοιπα, κατασπατάλησαν οι Βαυαροί. Ο Αμπού έγραψε ότι «η Ελλάδα ουδέν όφελος απεκόμισε εξ αυτού! Αντίθετα έγινε φτωχότερη από την ημέρα που προσέφυγε στο δάνειο». Η τότε καθαρή δανειακή πρόσοδος για την Ελλάδα έφτασε στο 14,2% του ονομαστικού (8.520.000 γαλλικά φράγκα).
Το 1843 ήρθε η δεύτερη πτώχευση. Το 1859 η Ελλάδα διακανόνισε την αυτοεξυπηρέτηση του δανείου, που επικύρωσε το 1864.
Μέχρι το 1878 η Ελλάδα δεν είχε συναινέσει στο διακανονισμό των δανείων ανεξαρτησίας και έτσι παρέμενε σε δανειακό αποκλεισμό. Τον Σεπτέμβριο του 1878 έρχεται σε συμβιβασμό με τους ομολογιούχους. Ετσι τερματίζεται ο δανειακός αποκλεισμός της και αρχίζει ξέφρενος εξωτερικός δανεισμός.
Την τρικουπική 11ετία, 1882-1892, το Δ.Χ. (ΔΧ) διπλασιάζεται. Δανειζόμαστε περισσότερα απ' ό,τι την περίοδο 1824-1882. Η αύξηση του Δ.Χ. αποδίδεται κατά 78,75% στον Τρικούπη, κατά 16,65% στον Δηλιγιάννη και κατά 4,6% στον Κωνσταντόπουλο. Οι δανειστές κερδοσκόπησαν, από υπέρογκες προμήθειες, μεσιτείες και παγιώσεις των δανείων.
Την περίοδο 1824-1893 ο απολογισμός των εξωτερικών δανείων σε φράγκα ήταν: ονομαστικός 769.739.000, με καθαρή πρόσοδο 388.706.680 (50% του ονομαστικού). Το Ελληνικό Δημόσιο είχε αποδώσει με την εξυπηρέτηση των δανείων 472.575.469 φράγκα, δηλαδή 83.868.789 περισσότερα απ' όσα είχε ως καθαρή πρόσοδο και το 1893 χρωστούσε 630 εκατ. φράγκα, με ετήσια έσοδα το 1893 περίπου 64 εκατ. φράγκα.
Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, ο Τρικούπης λέει: «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν»! Ηταν η τρίτη πτώχευση. Ο οικονομολόγος της τότε τρόικας, Λόου (σ.σ. ο αντίστοιχος Τόμσεν σήμερα) επεσήμαινε στην έκθεσή του ότι «η Ελλάς είναι πλούσια χώρα, το κράτος ήταν ανεπαρκές»!
Πέντε χρόνια μετά, η Ελλάδα βρίσκεται υπό τον Διεθνή Οικονομικό Ελεγχο (ΔΟΕ). Του τότε δανειακού αποκλεισμού πρωτοστάτησαν οι Γερμανοί.
Την περίοδο 1902-1914 συνάψαμε 4 δάνεια συνολικά 521.324 εκατ. φράγκων. Μέχρι το 1909 τα χρήματα διατέθηκαν για την κατασκευή του σιδηροδρομικού δικτύου, τις εξοπλιστικές ανάγκες και την εγκατάσταση στη Μακεδονία των προσφύγων από Αν. Ρωμυλία και Βουλγαρία.
Το 1911, δάνειο 110 εκατ. φράγκων χρησιμοποιήθηκε για τη διεξαγωγή των Βαλκανικών Πολέμων.
Το 1914, δάνειο των 500 εκατ. φράγκων ήταν υποθηκευμένο για την οικονομική εκκαθάριση δανείων της τρικουπικής περιόδου.
Την περίοδο 1914-1923 έχουμε μόνο τρία εξωτερικά δάνεια. Δύο από τη Γερμανία, 100 και 40 εκατ.μάρκων, που δεν αναγράφτηκαν στους ισολογισμούς του ελληνικού κράτους και ένα καναδικό, 40 εκατ. καναδικών δολαρίων. Επίσης συνάπτεται δάνειο εξαγοράς του σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης-Κωνσταντινούπολης.
Η πτώχευση Βενιζέλου
Την περίοδο 1924-1932 συνάψαμε 9 δάνεια. Ο εξωτερικός δανεισμός έφτασε στα 991.994.228 εκατ. φράγκα.
Τα δανεικά χρησιμοποιήθηκαν για την αποκατάσταση των προσφύγων κατά 36,73%, την κάλυψη ελλειμμάτων, τα έξοδα έκδοσης των δανείων, την εξυπηρέτηση παλαιών και νέων δανείων (87,58%). Η Ελλάδα τότε εμφανιζόταν «ως μια εκ των πλέον βεβαρημένων διά χρεών χωρών». Ετσι την 1.5.1932 η κυβέρνηση Βενιζέλου κήρυξε την τέταρτη ελληνική πτώχευση.
Ακολουθεί η δικτατορία του Μεταξά και ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Το συγκεκριμένο διάστημα δεν έχουμε εξωτερικό δανεισμό. Αντιθέτως, η Ελλάδα δανείζει τις Κατοχικές Δυνάμεις με χρυσό.
Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η ξένη βοήθεια στη χώρα κάλυψε το μέγιστο μέρος του ελλείμματος στο ισοζύγιο πληρωμών. Οταν έληξε η αποστολή της UNRRA (αμερικανική βοήθεια), μετά τον Ιούνιο 1947 ακολουθεί το «Σχέδιο Μάρσαλ». Συνολικά, μεταξύ 1944-1962 η ξένη βοήθεια προς την Ελλάδα έφτασε στα 4,1 δισ. δολάρια. Το 95% προήλθε από τις ΗΠΑ. Το μεγαλύτερο μέρος της βοήθειας διοχετεύτηκε σε στρατιωτικές δαπάνες και το 5,8% σε δάνεια και πιστώσεις.
Το μεταπολεμικό Δ.Χ. περίπου δεκαπλασιάστηκε σε συνάλλαγμα, ενώ σε δραχμές το Δ.Χ., 67πλασιάστηκε! Ο συνολικός μεταπολεμικός εξωτερικός δανεισμός της Ελλάδας, μέχρι το 1966, ανήλθε τα 435.174.053 δολάρια. Προήλθε κατά 58,4% από τις ΗΠΑ, 19% από τη Δ. Γερμανία και 14,36% από την Αγγλία.
Τότε, η Ελλάδα με δύο δάνεια (1962 και 1965) διακανόνισε το 97% του προπολεμικού εξωτερικού Δ.Χ. [από το 1833 (δάνειο Οθωνα) - 1940], τα οποία αποπληρώθηκαν το 1998.
Τ0 1967 επιβάλλεται η δικτατορία, που χαλάρωσε τους δανειακούς περιορισμούς μόνον μετά το 1972. Το Δ.Χ. αυξήθηκε κατά 3,5 φορές. Το εσωτερικό Δ.Χ. πενταπλασιάστηκε, σε αντίθεση με το εξωτερικό, που παρέμεινε στα ίδια επίπεδα. Ο νέος δανεισμός σε ξένο νόμισμα ήταν μόνο το 6,56% του νέου Δημόσιου Χρέους.
** Β' Περίοδος της Μεταπολίτευσης: 1975-2009
Μετά το 1974, η εξάρτηση από τις ΗΠΑ ξεθωριάζει. Η αμερικανική βοήθεια υποκαθίσταται από την Κοινοτική. Κυριαρχούν δύο πολυσυλλεκτικοί ηγέτες: ο «διαπραγματευτής-εθνάρχης» Κων. Καραμανλής και ο «υποκινητής-χαρισματικός» Ανδ. Παπανδρέου.
Το πελατειακό σύστημα μεσουρανεί. Η βουλευτοκρατία καπελώνεται από «πολιτικά-οικογενειακά τζάκια». Ο λαός ζητά αλλαγή. Την ταυτίζει με ΠΑΣΟΚ και Ανδρέα.
Το Δημόσιο Χρέος (Δ.Χ.) εκτινάζεται από τα 142,8 δισ. δρχ. το 1975, στα 589,4 δισ. δρχ. το 1981. Δηλαδή, αύξηση 312,7%. Το προπολεμικό Δ.Χ. κατέρχεται στο 0,7% και εκμηδενίζεται. Το μεταπολεμικό Δ.Χ. κυμαίνεται από 102,8%-140,3% των τακτικών εσόδων.
Το μεταπολεμικό Δ.Χ. πενταπλασιάστηκε. Το εξωτερικό Δ.Χ. αυξήθηκε κατά 34%. Το Δ.Χ. ως ποσοστό επί του ΑΕΠ μεταβάλλεται από το 22,5% του ΑΕΠ το 1974 στο 31,68% το 1981. Δηλαδή, η κυβέρνηση Καραμανλή αύξησε το Δ.Χ. κατά 40,8%.
Πελατειακές σχέσεις
Το 1981, οι βουλευτο-προσωπικές πελατειακές σχέσεις μετασχηματίζονται σε κομματικές πελατειακές σχέσεις. Με στοιχεία του ΟΟΣΑ, μεταξύ 1981 και 1988 ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων της κεντρικής διοίκησης αυξήθηκε 6 φορές περισσότερο απ' ό,τι ο ενεργός πληθυσμός της χώρας!
Μεταξύ 1978 και 1987 οι απασχολούμενοι στην κεντρική διοίκηση και τις ΔΕΚΟ από 300.000 αυξάνονται σε 460.000. Μαζί με τις δημόσιες τράπεζες, τις προβληματικές και τις ελεγχόμενες από το Δημόσιο επιχειρήσεις συνολικά οι δημόσιοι υπάλληλοι φτάνουν σε 640.000!
Το 1986, το 96% των μελών της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ εντάχθηκαν στη Δημόσια Διοίκηση. Ακολούθως, η Ν.Δ. μιμήθηκε το ΠΑΣΟΚ.
Ολοι (ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ.) διεύρυναν έναν κακό δημόσιο τομέα. Την ίδια περίοδο η Ν.Δ. -με τους Αβέρωφ και Μητσοτάκη αρχηγούς- αντέγραψε οργανολειτουργικά το ΠΑΣΟΚ.
Από το 1981, τα καθαρά κέρδη (σ.σ.: επιδοτήσεις, κοινοτικά πακέτα κ.λπ.) από την ΕΟΚ ανέρχονταν περίπου στο 1 τρισ. δρχ. για την Ελλάδα. Την δε περίοδο 1981-86, η χώρα πήρε από κοινοτικούς φορείς (EUTE) δάνεια ύψους 1,9 δισ. δολ. Παρ' όλα αυτά, η εναρμόνιση της ελληνικής οικονομίας με την κοινοτική αρχίζει να αποκλίνει.
Το 1992, ο ΟΟΣΑ διαπιστώνει ότι η ελληνική οικονομία έχει μεταβληθεί σε ένα είδος «οικονομίας εξαρτημένης » από τα κοινοτικά ταμεία. Μάλιστα, επιστρέφαμε δωρεάν πακέτα-επιδοτήσεις για να ζητήσουμε τα δανεικά! Το 1974 το ΑΕΠ ακολουθεί ανησυχητικά πτωτική πορεία. Τα εφιαλτικά δημόσια ελλείμματα αντιμετωπίζονται με δοκιμασμένη συνταγή: τον δανεισμό!
Μεταξύ 1980-1990 το Δ.Χ. 17πλασιάστηκε. Το 1982 διπλασιάζεται ο μεταπολεμικός εξωτερικός δανεισμός, ως προς τα έτη 1979-81 και τετραπλασιάζεται το διάστημα 1986-89.
Στα δεκατρία χρόνια 1975-1987, πραγματοποιήθηκαν δάνεια 18,4 δισ. δολ. Απ' αυτά, τα 14,8 δισ. δολ. (δηλαδή 80,6%) διατέθηκαν για την εξυπηρέτηση του υφιστάμενου δανεισμού.
Το 1990, πρώτη έρχεται η Ν.Δ. με 150 βουλευτές υπό τον Κ. Μητσοτάκη. Τελικά, με την προσχώρηση του βουλευτή της ΔΗΑΝΑ, Θεοδ. Κατσίκη, κυβέρνηση θα σχηματίσει ο Κ. Μητσοτάκης. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη εξαγγέλλει απολύσεις. Αλλά οι δημόσιοι υπάλληλοι αντί για μείωση θα έχουν αύξηση(!).
Το Μάρτιο του 1990, ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Ντελόρ και Κριστόφερσεν) προειδοποιούσαν την Αθήνα ότι η ελληνική οικονομία επιδεινώθηκε «σοβαρά για όλους μας». Επί Μητσοτάκη, η αποβιομηχανοποίηση ήταν παρούσα.
Την περίοδο 1989-93 οι καθαρές εισπράξεις της Ελλάδας από την ΕΟΚ ανήλθαν στα 3,3 τρισ. δρχ. Ταυτόχρονα, στον κοινοτικό χώρο είχαμε τα μεγαλύτερα ελλείμματα.
Το προπολεμικό (1940) Δ.Χ. εξοφλείται το 1998. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη παρέλαβε το Δ.Χ. στο 79,73% του ΑΕΠ και το παρέδωσε στο 109,34%. Η συνολική εξυπηρέτηση του Δ.Χ. απορροφούσε το 151,2 % των τακτικών εσόδων.
Τη διετία 1995-1996 παρά τους κυβερνητικούς διακηρυσσόμενους στόχους περί μείωσης των δημόσιων υπαλλήλων, συνταξιοδοτήθηκαν 49.000 δημόσιοι υπάλληλοι και αυξήθηκαν συνολικά κατά 22.000. Την ίδια διετία καταγράφεται το μεγαλύτερο δημόσιο έλλειμμα από όλα τα υπόλοιπα κράτη της Κοινότητας.
Το 1993, το ΠΑΣΟΚ παρέλαβε το Δ.Χ. στα 20,5 τρισ. δρχ. και το παρέδωσε τον Ιανουάριο του 1996, αυξημένο κατά 35,8%, φτάνοντάς το στο 415% των τακτικών εσόδων. Στο εσωτερικό Δ.Χ. το 84% ήταν ομόλογα και έντοκα γραμμάτια. Τον Αύγουστο του 1996, η Ελλάδα ήταν δεύτερη στον κόσμο στο κατά κεφαλήν εξωτερικό χρέος.
Τον Μάρτιο του 1997 το υπουργείο Οικονομικών θυμήθηκε την αναξιοποίητη δημόσια περιουσία, ώστε να καλύψει τη μεγάλη υστέρηση των φορολογικών εσόδων.
Τον Αύγουστο του 1997, με διακηρυγμένη την πολιτική λιτότητας και των λαϊκών θυσιών, ο βουλευτικός μισθός διπλασιάζεται - μαζί με τα επιδόματα προσέγγιζε τα 2 εκατ. δρχ. Ταυτόχρονα ήρθαν οι χαριστικές πράξεις ρύθμισης των βεβαιωμένων χρεών, η αποποινικοποίηση των νοθευμένων φορολογικών στοιχείων κ.λπ.
Από την 1/1/2001 η Ελλάδα εντάσσεται στην ευρωζώνη, με νέο ισχυρό πόλο της οικονομικής εξουσίας, που θα καθορίζει τη νομισματική πολιτική ολόκληρης της Ε.Ε., την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Μέχρι τώρα, αυτή την εξουσία την ασκούσαν οι εθνικές εκδοτικές τράπεζες.
Η οκταετία Σημίτη
Την οκταετία Σημίτη οι καθαρές απολήψεις από την Ε.Ε. έφτασαν το 13,5% των τακτικών εσόδων. Η διοίκηση, σε αποσύνθεση. Ενδεικτικά, στην Ολυμπιακή Αεροπορία υπήρχαν 2.500 προϊστάμενοι σε 4.700 υφισταμένους! Η κρατική διοίκηση ήταν βραχυκυκλωμένη από διαφθορά και διαπλοκή.
Η Ελλάδα ανήκει στις τρεις υπερχρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης. Σε έκθεσή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισήμαινε ότι «μετά τους Ολυμπιακούς, είναι αβέβαιο το μέλλον της ελληνικής οικονομίας». Κάποιοι παροικούντες τη Βουλή κώφευαν, λόγω... πολιτικού κόστους.
Το 2004, οι απογραφές του Αλογοσκούφη πληροφορούν την Ε.Ε. ότι η κυβέρνηση Σημίτη (δηλαδή η Ελλάδα) είχε καταθέσει ψευδή στοιχεία, προκειμένου να πετύχει την ένταξή της στην ευρωζώνη.
Η κυβέρνηση Καραμανλή παρουσιάζει τραγική και μόνιμη υστέρηση εσόδων με ταυτόχρονη αύξηση δαπανών. Το Δημόσιο χρωστά 227 δισ. ευρώ . Τα νοικοκυριά 74 δισ. ευρώ και οι επιχειρήσεις 90 δισ. ευρώ . Μια χώρα σε τροχιά απόκλισης από την Ε.Ε.
Ο Κώστας Καραμανλής παρέλαβε τη διακυβέρνηση τέλη Μαρτίου του 2004. Το έλλειμμα αντιστοιχούσε στο 3,2% ΑΕΠ. Σεπτέμβριο του 2009 το παραδίδει στο 7,5% ΑΕΠ. Επίσης, παρέλαβε το Δ.Χ. στα 184,5 δισ. ευρώ και το παρέδωσε στα 292 δισ. ευρώ , δηλαδή το αύξησε κατά 107,5 δισ. ευρώ ή 58,26% ΑΕΠ.
Το βιβλίο του Τάσου Ηλιαδάκη θυμίζει, αποκαλύπτει, θυμώνει για τα διαχρονικά... χάλια μας.
