Το ελληνικό φαυλοκρατικό σύστημα μπορεί να υπάρχει από την σύσταση του νεοελληνικού κράτους, πλην όμως η αναγωγή της διαπλοκής σε καθεστώς είναι ίσως ένα από τα κορυφαία φαινόμενα της μεταπολίτευσης.
Ως αφετηρία δε του φαινομένου μπορούμε να πάρουμε την κρατικοποίηση του συγκροτήματος Ανδρεάδη και τον ξέφρενο δημόσιο δανεισμό που εγκαινίασε η πρώτη υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου κυβέρνηση της «αλλαγής».Η παλιά διαπλοκή είχε να κάνει με ένα κράτος που μπορούσε να δανείζεται κατά κόρον και να εξυπηρετεί τους πελάτες του. Τώρα τα πράγματα αλλάζουν…
του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Ο τότε πρωθυπουργός και αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, στην προσπάθειά του να δημιουργήσει ένα καθεστωτικό κόμμα με σοβαρές οικονομικές αρθρώσεις, αφιέρωνε μεγάλο μέρος του δανεισμού στον οποίο κατέφευγαν οι κυβερνήσεις του σε έργα και ψευτοεπενδύσεις που ενίσχυαν φιλικά προς τον ίδιο και το κόμμα του επιχειρηματικά συμφέροντα. Έτσι, από το 1981 έως το 1990 δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα αρκετά πασοκικά «νέα τζάκια» –και το ότι κατέρρευσε το σημαντικότερο από αυτά, που ήταν η τράπεζα του Γιώργου Κοσκωτά, οφείλεται σε άστοχους και αλαζονικούς χειρισμούς ανθρώπων του παρασκηνίου. Ο Γιώργος Κοσκωτάς, για παράδειγμα, ποτέ δεν θα έπεφτε αν δεν είχε μπει απρόσεκτα στον χώρο των μέσων μαζικής επικοινωνίας και αν είχε χειριστεί καλύτερα τις σχέσεις του με τον αμερικανικό παράγοντα στην Ελλάδα.
Μεγάλο μέρος των αποκαλούμενων «πράσινων» επιχειρηματιών, πάντως, ευδοκίμησε χάρη στον δανεισμό και τα κοινοτικά κονδύλια, τα οποία, συνολικά για την περίοδο 1981-1990 αντιπροσώπευαν σε σημερινά ευρώ περί τα 100 δισεκατομμύρια –ποσό ιδιαίτερα σημαντικό για την εποχή.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι τα διαπλεκόμενα συμφέροντα ενισχύθηκαν σε υπερθετικό βαθμό και από την εμφάνιση της ιδιωτικής τηλεόρασης –χώρος στον οποίο μπήκαν κυριολεκτικά «χωρίς λεφτά» επώνυμοι επιχειρηματίες αλλά και ουκ ολίγοι ανώνυμοι αεριτζήδες, αν όχι κάτι πολύ χειρότερο. Ας σημειωθεί ότι για περίπου μία δεκαετία μεγάλοι και μικροί καναλάρχες εισέπραξαν χωρίς ποτέ να το αποδώσουν στους νόμιμους δικαιούχους αγγελιόσημο περί τα 160 δισεκατομμύρια δραχμές (περίπου 47 εκατ. ευρώ), το οποίο όμως οι δικαιούχοι δεν μπορούσαν να διεκδικήσουν λόγω νομοθετικού κενού. Χωρίς αμφιβολία, λοιπόν, στο επίπεδο αυτό τεράστιες είναι οι ευθύνες του δικομματικού πελατειακού πολιτικού συστήματος που ίσχυε στην χώρα και το οποίο απέχει αρκετά από τού να έχει τελειώσει.
Ημέρες δόξας γνώρισε η εγχώρια διαπλοκή και την περίοδο της χρηματιστηριακής άνοιξης (1998-2000), όπου οι μεγάλοι όμιλοι ΜΜΕ, δημοσίων έργων και κρατικών προμηθευτών άντλησαν από το Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών πάνω από 420 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιπροσωπεύει περί τα 145 δισεκατομμύρια δραχμές της εποχής εκείνης. Μέσα από τα λεφτά αυτά εκκολάφθηκε μία νεόπλουτη, απαίδευτη και φανφαρονική αστική τάξη, η οποία, από την μία πλευρά, χυδαιοποίησε τον ραδιοτηλεοπτικό χώρο και, από την άλλη, συνέβαλε τα μέγιστα στο να δημιουργηθούν κερδοσκοπικές φούσκες, με πρώτη και καλύτερη βεβαίως αυτήν των ακινήτων.
Με κορυφαίο της πολιτιστικό υποπροϊόν τον Λάκη Λαζόπουλο, η νεοπλουτική αυτή τάξη φέρει και τεράστιο μερίδιο ευθύνης όχι μόνον στην οικονομική πτώχευση της χώρας, αλλά και στην πλήρη ηθική και πολιτιστική της κατάπτωση. Ακόμα χειρότερα, οι νέοι κατά Χρήστο Πασαλάρη «βαρώνοι των media» έπαιζαν και παίζουν σε υπερθετικό βαθμό τα παιχνίδια του λαϊκισμού, της εθνικοφροσύνης, της μισαλλοδοξίας και ενός ξεπερασμένου life style. Ανομολόγητος στόχος τους ήταν και είναι η ελληνική κοινωνία να παραμένει ανήλικη και άρα επιρρεπής στις ψευδαισθήσεις, που είναι και η αφετηρία των φαντασιώσεων. Οι κοινωνίες αυτού του τύπου οι κοινωνίες έχουν δυσκολίες κατανόησης και άρα είναι πολύ εύκολο να εξαπατηθούν.
Είναι λοιπόν προφανές από αυτά που προηγούνται ότι, μπροστά στην πτώχευση του νέου πολιτικού πελατειακού μοντέλου, η νέα διαπλοκή, αφ’ ενός, θα επιδιώκει να διατηρεί έναν γενικευμένο κοινωνικό παιδισμό και, αφ’ ετέρου, θα προσπαθήσει να εγκαταστήσει νέα παράλληλα κέντρα πολιτικο-οικονομικής εξουσίας. Δεν είναι έτσι διόλου τυχαίο το γεγονός ότι κορυφαία στελέχη της σημερινής συγκυβέρνησης κάνουν λόγο καθημερινά για παράλληλες τράπεζες, παράλληλα δίκτυα άντλησης πόρων, παράλληλα νομοθετήματα και άλλα παρόμοια. Είναι ολοφάνερο ότι η παρούσα πολιτική εξουσία θέλει να αποδεσμευθεί σταδιακά από το άρρωστο και πτωχευμένο κράτος, το οποίο όλο και λιγότερο θα μπορεί να επιβιώνει.
Συνεπώς, υπό τους πιο πάνω όρους, η νέα διαπλοκή θα είναι «παρακρατική» και γι αυτό τον λόγο και εξαιρετικά επικίνδυνη. Πιθανότατα θα λειτουργεί ως μία νέας μορφής «cosa nostra», με εσωτερικούς κανόνες που εκ των πραγμάτων θα ξεφεύγουν από την οποιαδήποτε έννομη τάξη.
Έχουμε λοιπόν τα πρώτα βήματα στην δόμηση μιας νέας ολιγαρχίας, στην οποία ζωτικό ρόλο θα παίζουν συμφέροντα που έχουν σοβαρά κεφαλαιακά αποθέματα εκτός Ελλάδος και που κάποια στιγμή θα τα χρησιμοποιήσουν για να εδραιωθεί η νέα διαπλοκή. Το ερώτημα, ωστόσο, είναι πόσο ισχυρές αντοχές θα έχει.
του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Μεγάλο μέρος των αποκαλούμενων «πράσινων» επιχειρηματιών, πάντως, ευδοκίμησε χάρη στον δανεισμό και τα κοινοτικά κονδύλια, τα οποία, συνολικά για την περίοδο 1981-1990 αντιπροσώπευαν σε σημερινά ευρώ περί τα 100 δισεκατομμύρια –ποσό ιδιαίτερα σημαντικό για την εποχή.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι τα διαπλεκόμενα συμφέροντα ενισχύθηκαν σε υπερθετικό βαθμό και από την εμφάνιση της ιδιωτικής τηλεόρασης –χώρος στον οποίο μπήκαν κυριολεκτικά «χωρίς λεφτά» επώνυμοι επιχειρηματίες αλλά και ουκ ολίγοι ανώνυμοι αεριτζήδες, αν όχι κάτι πολύ χειρότερο. Ας σημειωθεί ότι για περίπου μία δεκαετία μεγάλοι και μικροί καναλάρχες εισέπραξαν χωρίς ποτέ να το αποδώσουν στους νόμιμους δικαιούχους αγγελιόσημο περί τα 160 δισεκατομμύρια δραχμές (περίπου 47 εκατ. ευρώ), το οποίο όμως οι δικαιούχοι δεν μπορούσαν να διεκδικήσουν λόγω νομοθετικού κενού. Χωρίς αμφιβολία, λοιπόν, στο επίπεδο αυτό τεράστιες είναι οι ευθύνες του δικομματικού πελατειακού πολιτικού συστήματος που ίσχυε στην χώρα και το οποίο απέχει αρκετά από τού να έχει τελειώσει.
Ημέρες δόξας γνώρισε η εγχώρια διαπλοκή και την περίοδο της χρηματιστηριακής άνοιξης (1998-2000), όπου οι μεγάλοι όμιλοι ΜΜΕ, δημοσίων έργων και κρατικών προμηθευτών άντλησαν από το Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών πάνω από 420 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιπροσωπεύει περί τα 145 δισεκατομμύρια δραχμές της εποχής εκείνης. Μέσα από τα λεφτά αυτά εκκολάφθηκε μία νεόπλουτη, απαίδευτη και φανφαρονική αστική τάξη, η οποία, από την μία πλευρά, χυδαιοποίησε τον ραδιοτηλεοπτικό χώρο και, από την άλλη, συνέβαλε τα μέγιστα στο να δημιουργηθούν κερδοσκοπικές φούσκες, με πρώτη και καλύτερη βεβαίως αυτήν των ακινήτων.
Με κορυφαίο της πολιτιστικό υποπροϊόν τον Λάκη Λαζόπουλο, η νεοπλουτική αυτή τάξη φέρει και τεράστιο μερίδιο ευθύνης όχι μόνον στην οικονομική πτώχευση της χώρας, αλλά και στην πλήρη ηθική και πολιτιστική της κατάπτωση. Ακόμα χειρότερα, οι νέοι κατά Χρήστο Πασαλάρη «βαρώνοι των media» έπαιζαν και παίζουν σε υπερθετικό βαθμό τα παιχνίδια του λαϊκισμού, της εθνικοφροσύνης, της μισαλλοδοξίας και ενός ξεπερασμένου life style. Ανομολόγητος στόχος τους ήταν και είναι η ελληνική κοινωνία να παραμένει ανήλικη και άρα επιρρεπής στις ψευδαισθήσεις, που είναι και η αφετηρία των φαντασιώσεων. Οι κοινωνίες αυτού του τύπου οι κοινωνίες έχουν δυσκολίες κατανόησης και άρα είναι πολύ εύκολο να εξαπατηθούν.
Είναι λοιπόν προφανές από αυτά που προηγούνται ότι, μπροστά στην πτώχευση του νέου πολιτικού πελατειακού μοντέλου, η νέα διαπλοκή, αφ’ ενός, θα επιδιώκει να διατηρεί έναν γενικευμένο κοινωνικό παιδισμό και, αφ’ ετέρου, θα προσπαθήσει να εγκαταστήσει νέα παράλληλα κέντρα πολιτικο-οικονομικής εξουσίας. Δεν είναι έτσι διόλου τυχαίο το γεγονός ότι κορυφαία στελέχη της σημερινής συγκυβέρνησης κάνουν λόγο καθημερινά για παράλληλες τράπεζες, παράλληλα δίκτυα άντλησης πόρων, παράλληλα νομοθετήματα και άλλα παρόμοια. Είναι ολοφάνερο ότι η παρούσα πολιτική εξουσία θέλει να αποδεσμευθεί σταδιακά από το άρρωστο και πτωχευμένο κράτος, το οποίο όλο και λιγότερο θα μπορεί να επιβιώνει.
Συνεπώς, υπό τους πιο πάνω όρους, η νέα διαπλοκή θα είναι «παρακρατική» και γι αυτό τον λόγο και εξαιρετικά επικίνδυνη. Πιθανότατα θα λειτουργεί ως μία νέας μορφής «cosa nostra», με εσωτερικούς κανόνες που εκ των πραγμάτων θα ξεφεύγουν από την οποιαδήποτε έννομη τάξη.
Έχουμε λοιπόν τα πρώτα βήματα στην δόμηση μιας νέας ολιγαρχίας, στην οποία ζωτικό ρόλο θα παίζουν συμφέροντα που έχουν σοβαρά κεφαλαιακά αποθέματα εκτός Ελλάδος και που κάποια στιγμή θα τα χρησιμοποιήσουν για να εδραιωθεί η νέα διαπλοκή. Το ερώτημα, ωστόσο, είναι πόσο ισχυρές αντοχές θα έχει.
